پارک ملی لار
پارک ملی لار که دارای اکوسیستمهای کوهستانی مرتفع و آبی میباشد، در دامنهٔ جنوب غربی دماوند، ۷۰ کیلومتری شمال شرقی شهر تهران و در حوزه استحفاظی سازمان حفاظت محیط زیست ایران قرار گرفتهاست. منطقه حفاظتشده لار بین استانهای تهران و مازندران و در موقعیت ۳۵٬۵۴ عرض شمالی و ۵۱٬۳۳ طول شرقی قرار دارد. دریاچه ۲۰ کیلومتری لار یکی از مراکز تفریحی این منطقه است. وسعت این پارک در حدود ۳۰،۰۰۰ هکتار است.
این پارک از دو اقلیم ارتفاعات فوقانی و مرطوب و سرد تشکیل شدهاست که بارش زیادی را بهصورت برف ایجاد میکند و به دلیل آنکه دارای ویژگیهای خاص و گونههای متنوع گیاهی و جانوری است، تحت حفاظت قرار گرفتهاست. وجود ماهی قزلآلای خال قرمز که از نادرترین گونههای آبزی جهان میباشد اهمیت این مجموعه را دو چندان نمودهاست.
قدمت تاریخی دره لار به قرون اولیه اسلام میرسد و در چند سده اخیر به سبب داشتن آب و سبزه خوب مورد توجه خاص بودهاست که از ۲۷ سال پیش این منطقه با وسعت ۷۳۵۰۰ هکتار به پارک ملی تبدیل شد، در سال ۱۳۵۷ پارهای تغییرات در حد و حدود منطقه داده شده و از سال ۱۳۶۱ برابر مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به منطقه حفاظت شده تبدیل و در سال گذشته نیز منطقه مذکور مجدداً طبق مصوبه شماره ۱۹۷ مورخ ۲۵/۷/۱۳۸۰ شورای عالی حفاظت محیط زیست به پارک ملی ارتقا یافت و قسمتهای گستردهای از حوزه آبخیز لار نیز با مصوبه قانونی به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام شدهاست.
در سال ۱۳۵۹ با اتمام ساخت سد لار در پارک ملی لار قسمت اعظم اراضی و مراتع دره لار در محدوده آبی دریاچه سد قرار گرفت که از مرتفعترین دریاچههای انسان ساز میباشد. چرای بیرویه و مفرط دام طی سالهای گذشته، ایجاد راههای ارتباطی بدون بررسی و ارزیابی و فعالیتهای دیگر بدون در نظر گرفتن ظرفیت موجود موجب آلودگی محیط، تخریب مراتع و فرسایش خاک و گاه خسارات جبران ناپذیری شدهاست.
عوامل بوم شناختی، توپوگرافی، خاک و سایر عوامل حیاتی، پوشش گیاهی و متنوع پارک ملی لار از دیر زمان راه تکامل را پیموده و در ترکیب آن به ویژه تحت تأثیر چرای بیرویه دام تغییراتی حاصل شدهاست. به طور کلی پوشش گیاهی منطقه از تیپ علفزار مشتمل بر گندمیان پایا و بوته زارها و پوششهای آلپی تشکیل شده و گیاهان دارویی صنعتی و غذایی دره لار نیز متنوع و دارای معروفیت و سابقه طولانی است که میتوان از والک، گلپر، چای کوهی، گل گاوزبان، شیرین بیان، کاسنی، آویشن، پیازک، موسیر، باریجه و قارچ نام برد. به علت موقعیت ویژه کوهستانی و آب منطقه در فصول مختلف سال پرندگان مهاجر و بومی چون کبک و کبک دری، باکلان، حواصیل سفید و خاکستری، انواع عقاب و از پستانداران میتوان قوچ و میش البرز مرکزی، کل و بز، پلنگ، گرگ، خرس، گراز، شغال و روباه را نام برد که به علت زیستگاههای مناسب از رشد خوبی برخوردارند، برخی از خزندگان، دوزیستان و آبزیان پارک ملی لار نیز عبارتاند از افعی دماوند، افعی البرزی، یلهمار، بزمجه، مارمولک، قورباغه و آبزی معروف منطقه نیز ماهی قزلآلای خال قرمز میباشد.
دسترسي و ورود به پارک ملی لار از دو مسير اصلي صورت مي گيرد، مسير اول، از جاده آبعلي (تهران به سمت آمل) در داخل شهر پلور منشعب ميشود. اين مسير از سه راهی پلور تا پست ورودی پاسگاه محيط باني دلیچای (ورودي شرقي پارك ملي لار) امتداد يافته و دسترسي به پارك ملي لار را از طريق جاده آسفالته، ممكن مي سازد. اين مسير بيشترين سهم را در انتقال گردشگران و بازديدكنندگان به داخل پارك ملي لار دارد. مسير دوم، از طريق منطقه لواسان بزرگ (گردنه ايرا) مي باشد. اين مسير كه خاكي و نسبتاً صعب العبور است، از روستاي ايرا تا پاسگاه محيط باني قوشخانه (ورودي جنوبي پارك ملي لار) امتداد مي يابد. روستاي ايرا، به وسيله راه آسفالته، از يك سو با شهر رودهن و از يك سو با جاجرود (از مسير سد لتيان) مرتبط است. رسيدن به روستاي ايرا پس از خروج از جاجرود با عبور از كنار سد لتيان و انشعاب از روستاي كلان به سادگي ميسر مي شود.