تالاب گاوخوني و حوضه پيرامون آن يكي از اولين مناطق سكونت بشري در حوضه داخلي ايران است كه به خاطر دوري از شهر اصفهان و پيرامون آن به صورتي بكر و دست نخورده باقي مانده و از تخريبهاي تاريخي كه ديگر مناطق حوضه زايندهرود را دگرگون ساخته به دور مانده است. اين دور ماندگي موجب شده است كه منطقه به صورت گنجينهاي حفاظت شده از چشم اندازهاي طبيعي و آثار تمدن مردم منطقه در جلوههاي طبيعت كويري (آبنماي تالاب، علفزارها و جنگلهاي كويري، چشمانداز بي انتها از افق چشم نواز، تپههاي شني به طول بيش از 70 كيلومتر و عرض متفاوت و در مجموع اكوسيستم مناطق كويري تا کنون باقی مانده باشد.
این تالاب در حاشيه فلات مركزي ايران و در فاصله 145 كيلومتري جنوب شرقي شهر اصفهان و در 30 كيلومتري شهر ورزنه واقع شده است .تالاب گاوخوني يكي از اكوسيستمهاي طبيعي استان اصفهان است كه پاياب زايندهرود و در فاصلة 130 كيلومتري شرق شهرستان اصفهان واقع گرديده است. اين تالاب به عنوان اكوسيستم آبي طبيعي واقع در يك منطقة خشك ميتواند و بايد در توسعة پايدار منطقه نقش مهمي داشته باشد كه تاكنون و چنان كه بايد با آن پرداخته نشده است وتوسعة پايدار بنا به تعريفي كه از سوي مجامع جهاني براي آن داده شده نوعي توسعةاجتماعي و اقتصادي است كه ضمن تأمين نيازهاي نسل كنوني، حقوق نسلهاي آينده نيز براي استفاده از منابع تضمين گردد.
تالاب گاوخوني يك تالاب طبيعي، داخلي، آزاد و با آب شور است كه نام آن از نظر حفاظتي در تاريخ 23/6/1975 ميلادي مطابق 1354 شمسی با كد ZIR.18 ليست تالابهاي بينالمللي كنوانسيون رامسر به ثبت رسيد.
تالاب گاوخوني از اين نظر داراي اهميت ويژهاي ميباشد زيرا همانند قطرهاي در دل كوير تقريباً همة فوايدي را كه براي تالابها بر شمرده شد دارد.
تالاب گاوخوني به عنوان بخشي حساس و مؤثر از طبيعت شرق اصفهان چنانچه مورد توجه و شناسايي دقيق قرار گيرد و برنامهاي جامع براي بهرهبرداري پايدار از آن تدوين گردد اثر بسيار زيادي در رشد و شكوفا كردن منطقه خواهد داشت.
در سالهاي اخير بويژه سال جاري بدليل خشكسالي و كمبود شديد ورود آب به تالاب و دخالت و دستكاري هاي انسان در حريم تالاب و انتقال آلاينده هاي شيميايي و فيزيكي به آن شاهد آثاري از نابودي كامل تالاب بوده ايم . سال جاري تالاب يكي از كم رونق ترين دوره هاي حيات جانوري خود بويژه زندگي پرندگان مهاجر را تجربه مي كند.