منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران
منطقه حفاظت شده کالمند - بهادران در سال 1355منطقه ای به وسعت 229هزار هکتار واقع در 40کیلومتری جنوب شرقی یزد به دلیل برخورداری از شرایط اکولوژیکی مطلوب با عنوان منطقه شکار ممنون کالمند تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد قرار گرفت.
پس از آن با گذشت 15سال از سوابق حفاظتی مزبور محدوده هایی از منطقه به دلیل جمعیت مناسب گونه های مختلف حیات وحش به ویژه گونه های دشت زی نظیر جبیر و آهو، انتخاب و ارتقا سطح یافت.
به این ترتیب منطقه یاد شده از اول خردادماه سال 1370 و با تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست با عنوان منطقه حفاظت شده کالمند - بهادران به جرگه مناطق چهارگانه سازمان در آن زمان پیوست.
این منطقه در حوزه استحفاظی شهرستان مهریز است و مرز شمالی منطقه از مجاورت شهر مهریز آغاز شده و مرز جنوبی منطقه تقریبا به مرزهای حوزه استحفاظی کرمان نردیک می شود.
عبور جاده یزد - کرمان در سال 83، منطقه حفاظت شده را به دو بخش کالمند و بهادران تقسیم کرد.
این منطقه حفاظت شده در ناحیه رویشی ایران و تورانی و زیر ناحیه استپی قرار دارد و به طور کلی 10 تیپ گیاهی مجزا در منطقه حفاظت شده کالمند -بهادران تشخیص داده شده است که در اکثر تیپها نام درمنه به عنوان عنصر گیاهی غالب اول یا دوم مشاهده می شود.
وجود 115 گونه گیاهی در کالمند – بهادران
در همین راستا 115گونه گیاهی متعلق به 35تیره و 100جنس در قالب اشکال رویشی مختلف اعم ازگیاهان فصلی، یکساله، علفی، چندساله، بوته ها و درختچه ها در منطقه رویش دارند.
بومادران، شورمرغ، جگن، شقایق کوهی، خیارک، آنغوره و ...از مهمترین گونه های علفی وخارشتر،چوبک، کلاه میرحسین، تنگرس، بادام کوهی، گون، کاروانکش، اسکنبیل، افدرا، انجیر کوهی، تاغ، رمس، بنه، پرند، کهورک، گز، قیچ و ...مهمترین گونه های درخختی، درختچه ای و بوته ای منطقه را تشکیل می دهند.
اما در بخش جانوری، عبور جاده های متعدد از زیستگاه های دشتی و رونق مزارع و سکونتگاه های روستایی این عرصه در سالهای اخیر موجب شده تا از مطلوبیت زیستگاهی مناطق دشتی کاسته شود اما پتانسیل رویشی سایر زیستگاه ها به ویژه زیستگاه های کوهستانی منطقه موجب شده تا جمعیت مناسبی از کل و بز و قوچ و میش در ارتفاعات و تپه ماهورها منطقه جای گیرند.
در مجموع با وجود تمام مواردی که به آنها اشاره شد، ارتفاعات بوزش و تپه ماهورهای سرخابی واقع در نیمه جنوبی منطقه از پتانسیل و استعداد بالایی در زمینه حیات وحش برخوردار بوده و توجه بیشتر در بحث مدیریت و حفاظت را می طلبد.
در منطقه حفاظت شده کالمند - بهادران، 24 گونه پستاندار شناسایی شده است که مهمترین این گونه ها نظیر یوزپلنگ آسیایی، کاراکال، کفتار، گرگ، شاه روباه و ...از ارزش حفاظتی بالاتری نسبت به سایر گونه ها برخوردارند.
اما به جز این گونه های باارزش در این منطقه آهو، جبیر، کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، روباه معمولی، روباه شنی، شغال، تشی، خرگوش، گور و ... نیز زیست می کنند.
رباط زین الدین - یزد
این رباط در۶۰ کیلومتری جاده فعلی یزد-کرمان واقع شده و تاریخ احداث آن همزمان با مجموعه گنجعلیخان کرمان است.کاروانسرا طرحی مدور دارد که پنج برج پیوسته آن را حفاظت میکنند و یکی از نمونه های نادر در میان کاروانسراهای کشور است. فضای داخلی بنا در سالهای اخیر مرمت شده است.
رباط و چاپارخانه در مقیاس کوچکتر از کاروانسراها میباشد. این رباط در حاشیه محور راه یزد به کرمان واقع شده است و از سبک معماری دوران صفوی برخوردار است.کاروانسرا از طرحی مدور که ۵ برج پیوسته آنرا محافظت میکنند ساختمان بنا آجری و با کیفیت خوبی اجرا شده است.اتاقها، صفه های استراحت سافران، شاهنشین، شتر خان و بادگیر فضای داخلی کاروانسرا را تشکیل میدهند.در طراحی معماری فضاهای رباط زین الدین، اعداد یک، پنج و دوازده مخلوط شده است.اعدادی که در مذهب شیعه از احترام و تقدیس بالایی برخوردارند.
کاروانسرای زین الدین که از شاهکار معماری دوره صفویه محسوب میشود تنها بنای مدور ایرانی است. این کاروانسرا در شصت کیلومتری جاده یزد-کرمان و در فاصله پانصد متری از جاده قرار دارد. با توجه به مطالب کتاب جغرافیای کرمان، این کاروانسرا به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ حکمران کرمان و به امر شاه عباس ماضی در قرن دهم هـ. ق ساخته شد.
میمند
میمند مرکز دهستان میمند، بخش مرکزی، شهرستان شهربابک، واقع در استان کرمان است.روستاي ميمند شهربابک بي شک يكي از باستاني ترين سكونتگاه هاي بشر در جهان است كه از دوازده هزار سال پيش تا كنون همچنان پا برجاست و به حيات خود ادامه ميدهد.به عقيده محققین هسته هاي اوليه وستاي ميمند متعلق به زماني است كه ايرانيان مهر پرست بوده اند و آنها را مقدس مي شمرده اند. قوش 10 هزار ساله و سفال هاي 6000ساله از جمله مستندات مكشوفه اي هستند كه تاريخ ميمند را گواهي
مي دهند.ميمند به دليل استحكام دفاعي در طول تاريخ كمتر دستخوش تحولات كالبدي واجتماعي شده وبيشترين تغيير آن مربوط به چند ماه اخير است.مجموعه اي از آثار بسيار قديمي همچون خانه هاي صخره اي پراكنده معبد، قلعه و برجهاي مختلف مربوط به هزاران سال پيش وجود دارد كه ميمند را از يك روستا به يك مجموعه با تمدن خاص تبديل مي كند.
آب و هواي ميمند شهربابک از نوع معتدل كوهستاني و داراي زمستانهاي سرد و تابستاني معتدل است. روستاي ميمند در مرز مشترك دشت و كوهستان قرار دارد. اين دشت در فاصله شهربابك و ميمند قرار دارد و در گذشته پوشيده از درختان پسته و بادام وحشي بوده است و درحال حاضر محدود به دشتهاي اطراف روستاي ميمند مي شوند.
کمي نزديكتر به روستاي ميمند درختان توت و شاه توت به وفور يافت مي شوند و دشت ميمند همچنين مملو از جانوران بياباني، همچون مار، سوسمار، جوجه تيغي، لاک پشت و ...است
به علاوه درکوهستانهاي ميمند نيز حيوانات وحشي مختلفي همچون آهو و پلنگ، گرگ، روباه، گورخر، بزكوهي، و پرندگان شكاري يافت مي شوند.
مي توان ادعا نمود كه در روستاي صخره اي ميمند بر خلاف همه سكونتگاه هاي شناخته شده شهري و روستائي كوچه ها يا معبري وجود ندارد. كوچه در فرهنگ ميمند صرفا" به مسيرهاي افقي كه در دل شيبدار تپه ها به عمق رفته و در انتها به منازل غار مانند مسكوني مي رسد اطلاق می شود.
معماری حجاری در میمند تنها زیباییش در سادگی سخت اعضاء آن از نظر جزئیات نیست بلکه این تمامی مجموعه است که نیروی اسرار آمیز به خصوص غروب و سپیده دم هنگامش قدرت هنری انسانهای ساده را بازگو می دارد.
غروب میمند از زیباترین غروبهاست که در آن دست بشر در به وجود آمدنش تاثیر زیادتری داشته است در این هنگام اگر از برآمدگی معروف که به آن " بدنه سوسمار" می گویند به روستا نگاهی بیافکنیم به نظر می رسد که همه فضاها در مجموعه کلی ذوب یک جهان غیر حقیقی به وجود آمده است ولی افسوس که چنین جهان سحرانگیزی به کلی ناشناخته باقی مانده است